Zawał może być tylko początkiem problemów

Rozdzierający ból zlokalizowany za mostkiem, wyraz cierpienia na twarzy i omdlenie postawnego mężczyzny – tak najczęściej wyobrażamy sobie zawał serca. Tymczasem choroba ta może mieć zupełnie inną twarz i pojawić się także u kobiet, w dodatku bez ostrzeżenia i w wieku gdy nikt nie spodziewa się zawału serca.

Rozpoznanie: zawał SCAD

Co to jest SCAD?

SCAD to akronim angielskiej nazwy choroby Spontaneous Coronary Artery Dissection, czyli Spontanicznego Rozwarstwienia Tętnicy Wieńcowej.

SCAD jest jedną z przyczyn zawału serca. Jest to choroba naczyń tętniczych odżywiających serce: uszkodzeniu ulega ściana tętnicy wieńcowej. Tętnice wieńcowe zbudowane są z trzech, ściśle przylegających do siebie warstw. W momencie rozwarstwienia (małego pęknięcia) ściany tętnicy (jak na rycinie 1) krew wnika pomiędzy warstwy tętnicy tworząc kanał wypełniający się krwią. Z każdym skurczem serca coraz więcej krwi wpływa do ściany tętnicy – powstający w ten sposób krwiak powiększa się i uciska właściwy kanał którym normalnie płynie krew w tętnicy. Ten właściwy kanał staje się coraz węższy, serce nie otrzymuje odpowiedniej ilości tlenu, w efekcie dochodzi do uszkodzenia komórek mięśnia sercowego, określanego potocznie jako zawał serca.

Drugim mechanizmem powstania SCAD jest nagłe krwawienie z małych naczyń krwionośnych znajdujących się wewnątrz ściany tętnicy – wtedy również powstaje krwiak (jak na rycinie 2), który jeśli jest duży blokuje normalną drogę przepływu krwi i doprowadza do zawału serca. Do rozwarstwienia dochodzi nagle…

Ryciny zaadoptowano za zgodą organizacji BeatSCAD (Images used courtesy of BeatSCAD) www.beatscad.org.uk

Jakie są objawy SCAD?

Ból w klatce piersiowej, zlokalizowany za mostkiem, gniotący – może promieniować do lewego barku, czasami do nadbrzusza, żuchwy, niekiedy jest to pieczenie zlokalizowane za mostkiem, uczucie ciężaru, duszność. Mogą mu towarzyszyć: nudności, wymioty.

W razie pojawienia się takich objawów należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe.

Historie pacjentek

Pani Monika - case study

Pani Monika

Mam na imię Monika. Mam 40 lat. Jestem osobą nie palącą, nigdy nie miałam problemów z nadciśnieniem, ani innych stanów chorobowych. W 2016 roku wystąpiło u mnie rozwarstwienie tętnicy szyjnej prawej. Objawy dotyczyły nasilającego się bólu całej głowy, trwającego przeszło dwa tygodnie. Ból był tak s…

Pani Izabela - case study

Pani Izabela

7 grudzień 2015 - poniedziałek, pierwszy dzień wyczekiwanego urlopu - śniadanie, poranne porządki i nagle uczucie mrowienia w palcach lewej ręki, dziwny ból przesuwający się do łokcia następnie ucisk na wysokości mostka jakby ktoś położył cegłę na klatkę piersiową i co chwilę dokładał kolej…

Pani Monika - case study

Pani Monika

Moja "przygoda" zaczęła się od nadciśnienia wykrytego w 2002 r. Potem były badania ale koniec końcem dowiedziałam się, że najprawdopodobniej jest to nadciśnienie pierwotne i nie ma przesłanek, które mogłyby świadczyć o złym funkcjonowaniu jakiegoś narządu. Lata mijały, regularnie przyjmowałam leki, …

Jakie są przyczyny?

Jak dotąd nie jest poznana przyczyna tej choroby: w ścianie tętnic nie jest widoczna zaawansowana miażdżyca, brak jest też danych o ewidentnym urazie. Do odwarstwienia ściany naczynia dochodzi „samoistnie”. Zdarzenie często poprzedzone jest silnym stresem lub wysiłkiem fizycznym . Choroba dotyczy głównie kobiet w młodym wieku (najczęściej 30-50lat) ale opisywano przypadki młodych mężczyzn, jak i kobiet w wieku okołomenopauzalnym. Bardzo rzadko choroba występuje pod koniec ciąży lub w pierwszych tygodniach po porodzie. Dotychczas nie udokumentowano dziedzicznego podłoża choroby.

Skąd wiemy, że przyczyną zawału jest właśnie SCAD?

Aby rozpoznać SCAD należy wykonać koronarografię, czyli badanie pozwalające ocenić stan tętnic wieńcowych. Przez nadgarstek lub pachwinę kardiolog wprowadza cienką rurkę do serca i podając tzw. ”kontrast” może sprawdzić drożność tętnic. Niestety SCAD jest chorobą młodą, może mieć różny „wygląd” w koronarografii, dlatego też lekarz wykonujący koronarografię może nie rozpoznać spontanicznego rozwarstwienia (zdjęcie). Stąd prawdopodobnie część kobiet, które miały zawał serca nie wie, że przyczyną ich zawału był SCAD.

Jak się leczy SCAD?

Podstawą leczenia zawału serca spowodowanego miażdżycą jest przywrócenie przepływu krwi przez tętnicę wieńcową. W przypadku spontanicznego rozwarstwienia sposób postępowania jest nieco inny. Jeśli tylko tętnica wieńcowa nie jest całkowicie zablokowana, powinna być stosowana strategia zachowawcza, czyli farmakologiczne (tabletkowe) wspomaganie mięśnia sercowego, obserwacja i oczekiwanie na „wygojenie się” ściany tętnicy. Jeśli doszło do całkowitego zablokowania tętnicy, bądź duża część serca objęta jest niedokrwieniem preferowana jest angioplastyka wieńcowa (tzw. „balonikowanie”) i założenie stentu do tętnicy wieńcowej tj. malutkiego rusztowania które będzie utrzymywało drożność naczynia. W bardzo rzadkich przypadkach konieczne jest operacyjne wszczepienie pomostów do tętnic wieńcowych tzw. bajpasów. Jest to operacja kardiochirurgiczna polegająca na wytworzeniu pomostów omijających zmienione chorobowo odcinki tętnicy.

Czy SCAD może się powtórzyć?

Większość pacjentów po przebyciu choroby wraca do pełnej aktywności: jest aktywna zawodowo, nie obserwuje poważnych, fizycznych, ograniczeń w codziennym życiu. Czasami (zdecydowanie rzadziej) zawał serca jest jednak tak duży, że prowadzi do upośledzenia normalnego funkcjonowania. Bardzo rzadko choroba kończy się śmiercią. Chorzy, którzy przebyli epizod SCAD powinni pozostawać pod opieką kardiologa. Choroba może niestety nawracać, to znaczy może dojść do wystąpienia rozwarstwienia innej tętnicy wieńcowej. Uważa się że prawdopodobieństwo ponownego wystąpienia SCADu wynosi około 5-10% . Czynnikiem zwiększającym ryzyko ponownego SCAD jest choroba zwana dysplazją włóknisto-mięśniową – jest ona opisana poniżej . Może dojść również do rozwarstwienia tętnic szyjnej lub kręgowej, co może być przyczyną udaru mózgu.

Czy SCAD ma związek z ciążą? Czy mogę mieć dzieci?

Niezmiernie rzadko zdarza się, że kobieta oczekująca na dziecko, doznaje zawału serca: często w mechanizmie rozwarstwienia tętnic wieńcowych. Ciąża uważana jest za czynnik ryzyka dla wystąpienia SCAD. Uważa się, że kobieta która miała zawał serca spowodowany SCAD nie powinna planować ciąży. Jeśli mimo wszystko ją planuje, powinna pozostawać pod opieką doświadczonego kardiologa i ginekologa.

Co mogę dla siebie zrobić?

Osoba, który przebyła zawał serca powinna pozostawać pod opieką kardiologa. Pacjentki u których rozpoznano SCAD, powinny zostać poddane wnikliwej diagnostyce, gdyż mogą współistnieć u nich inne choroby naczyń tętniczych. Jedną z takich chorób jest dysplazja włóknisto-mięśniowa. Jest to choroba powodująca zwężenia różnych tętnic, np. tętnic nerkowych lub szyjnych, może być przyczyną występowania nadciśnienia tętniczego. U chorych po przebytym spontanicznym rozwarstwieniu stwierdzano w wykonanych badaniach tomografii komputerowej obecność tętniaków w obrębie m.in. tętnic mózgowych, szyjnych lub nerkowych. Dlatego ważne jest przeprowadzenie u osób po przebytym SCAD badań wykluczających te choroby. Takie badania mogą zostać przeprowadzone w Instytucie Kardiologii w Warszawie, który posiada największe doświadczenie w diagnostyce i leczeniu Pacjentów z dysplazją włóknisto-mięśniową i po przebytym rozwarstwieniu. Jeżeli rozpoznano u Pani SCAD, lub przebyła Pani zawał serca i podejrzewa, że mógł być to SCAD – zapraszamy do kontaktu drogą mailową: [email protected].

Skontaktuj sie z nami!

Rozpoznano u Pani SCAD, przebyła Pani nietypowy zawał serca?

Zapraszamy do kontaktu: